Obowiązkowe ubezpieczenie OC dla rolników i budynków – ochrona i porady dla ubezpieczenia budynków i rolników

Obowiązkowe ubezpieczenie OC (Odpowiedzialności Cywilnej) muszą posiadać wszystkie osoby zajmujące się działalnością rolniczą, posiadające użytki rolne przekraczające 1 ha oraz opłacające podatek rolny. Sprawdźmy, co obejmuje taka polisa i ile kosztuje.

Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolnika z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego jest regulowane przepisami Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 12 obowiązek zawarcia ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ciąży na rolniku, czyli osobie fizycznej, w której posiadaniu lub współposiadaniu pozostaje gospodarstwo rolne.

Art. 2 ust. 1 pkt 4 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych określa gospodarstwo rolne jako obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz sklasyfikowanych jako użytki rolne gruntów pod zabudowaniami, przekraczający łącznie powierzchnię 1 ha, jeśli podlega ona w całości lub części opodatkowaniu podatkiem rolnym. Zgodnie z ustawą, gospodarstwem rolnym jest również teren, na którym prowadzona jest tzw. działalność specjalna w rolnictwie — czyli np. hodowla drobiu, uprawa grzybów, czy prowadzenie pasiek na większą skalę.

Ubezpieczenie OC rolnika jest formą zabezpieczenia, która chroni przed skutkami potencjalnych szkód, jakie mogą wyrządzić innym osobom lub ich mieniu podczas wykonywania działań związanych z rolnictwem. Można wymienić 4 grupy takich szkód:

• Szkody majątkowe – ubezpieczenie OC chroni rolników przed stratami materialnymi, np. gdy podczas prac polowych maszyna rolnicza uszkodzi ogrodzenie sąsiada lub rozbije zaparkowany samochód.
• Szkody osobowe – w razie wypadków czy urazów OC rolnika może pokryć koszty leczenia i odszkodowanie dla poszkodowanych osób.
• Szkody wyrządzone osobom trzecim – ubezpieczenie OC obejmuje również szkody spowodowane działalnością rolniczą, która wpływa na innych, np. zanieczyszczenia wód gruntowych, hałas.

Obowiązkowe dla rolnika jest także ubezpieczenie budynków rolnych od ognia i innych zdarzeń losowych.

Ubezpieczenie OC rolników to forma zabezpieczenia, która przydaje się w różnorodnych sytuacjach związanych z prowadzeniem działalności rolniczej. Polisa taka chroni majątek rolnika przed skutkami finansowymi zdarzeń związanych z pracą na roli. Przykładem takiego zdarzenia może być sytuacja, gdy bydło ucieka z hodowli i zniszczy mienie sąsiada, np. ogrodzenie lub samochód. W tym przypadku OC rolnika pomoże w pokryciu kosztów naprawy auta lub ogrodzenia, a także w wypłacie odszkodowania dla poszkodowanego sąsiada.

Innym przykładem ochrony OC może być wypadek pracownika podczas zbiorów plonów lub zniszczenie upraw przez silne ulewy albo huragan. W takich sytuacjach rekompensata jest wypłacana przez ubezpieczyciela z polisy OC rolnika.

Warto jednak pamiętać, że zakres ochrony i sposób likwidacji szkody mogą się różnić w zależności od ubezpieczyciela. Niektóre towarzystwa oferują dodatkowe świadczenia, takie jak pomoc prawna po szkodzie, szybsza wypłata odszkodowania lub możliwość rozszerzenia polisy o ochronę zwierząt gospodarskich i maszyn rolniczych. Inne mogą proponować wyższe limity wypłat w przypadku szkód osobowych lub mienia. Dlatego przed wyborem polisy warto porównać dostępne oferty – na przykład za pomocą porównywarki KioskPolis.pl, która zestawia aktualne warunki i ceny ubezpieczeń rolniczych.

Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC dla rolnika powstaje w momencie objęcia gospodarstwa w posiadanie. Jednak należy pamiętać, że polisa rolnicza nie stanowi zwolnienia z odpowiedzialności, jest tylko tzw. parasolem ochronnym, z tego powodu nie jest czynnikiem uniewinniającym, a wspomagającym rolnika.

Pomimo posiadania ubezpieczenia OC rolnik nadal jest odpowiedzialny za szkodę. Poszkodowany ma wybór, czy roszczenie swoje skieruje do rolnika, czy do ubezpieczyciela.

Odpowiedzialność cywilna rolnika obejmuje nie tylko odpowiedzialność jego, ale także osób zatrudnionych w gospodarstwie. Oznacza to, że z ubezpieczenia dla rolników przysługuje odszkodowanie w przypadku, gdy rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym jest zobowiązana do odszkodowania za wyrządzoną szkodę.

Odszkodowanie za szkodę na osobie z polisy OC przysługiwać będzie także samemu rolnikowi w przypadku, gdy zostanie on poszkodowany przez osobę pozostającą z nim w gospodarstwie rolnym lub przez pracownika gospodarstwa rolnego. Gdy jednak poszkodowany rolnik swoim działaniem lub zaniechaniem przyczynił się do zwiększenia rozmiaru szkody, wtedy odszkodowanie może ulec pomniejszeniu. Gdy natomiast rolnik sam wyrządzi sobie szkodę wskutek własnego działania lub zaniechania, wtedy nie przysługuje mu odszkodowanie.

• Uszkodzenie mienia – chroni rolników przed sytuacjami, gdy działalność rolnicza może uszkodzić mienie innych osób, np. zniszczenie zabudowań, uszkodzenie ogrodzenia itp.
• Wypadki związane z pracownikami – jeśli zatrudniony pracownik dozna urazu podczas zbioru zboża lub obsługi maszyny, z OC rolnika zostaną pokryte koszty leczenia i ewentualne zadośćuczynienie.
• Szkody wyrządzone przez zwierzęta – jeśli np. bydło lub konie uciekną z pastwiska i zniszczą plony sąsiada albo spowodują wypadek na drodze, ubezpieczenie OC pokryje koszty naprawy i odszkodowania.
• Zanieczyszczenia i skażenia – działalność rolnicza może prowadzić do zanieczyszczenia środowiska, związane z używaniem nawozów czy pestycydów. OC może pomóc w pokryciu kosztów oczyszczenia i odszkodowań.
• Wypadki z udziałem maszyn rolniczych – duże ryzyko wypadków drogowych lub wywołania innych szkód jest związane z użytkowaniem maszyn rolniczych.
• Szkody spowodowane warunkami pogodowymi – w przypadku, gdy na skutek ekstremalnych warunków pogodowych (np. gradobicie, powódź) dojdzie do szkód na uprawach lub mieniu, wtedy rolnik może z OC pokryć straty związane ze zjawiskami pogodowymi.
• Inne przypadki odpowiedzialności cywilnej – ubezpieczenie OC rolników obejmuje przypadki, które mogą wynikać z prowadzenia działalności rolniczej.

Ubezpieczenie budynków w gospodarstwie rolnym nie jest obligatoryjne w przypadku, gdy łączna powierzchnia gospodarstwa nie przekracza 1 ha. Gdy natomiast gospodarstwo jest większe, wtedy rolnik musi obowiązkowo nabyć ubezpieczenie nieruchomości obejmujące 13 zdarzeń.

Ubezpieczenia rolne obejmują 4 rodzaje budynków, które przekraczają 20 m2 i są pokryte dachem:

• budynki mieszkalne;
• budynki inwentarskie (np. kurniki, obory, chlewnie, stajnie);
• budynki magazynowe (np. stodoły, spichlerze);
• pozostałe obiekty gospodarcze (np. szopy, garaże).

Obowiązkowe ubezpieczenie budynków rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolniczego dotyczy tylko murów i instalacji związanych budynkiem, a także powłok malarskich lub tynków. Nie obejmuje natomiast stałych elementów jak armatura sanitarna, meble zabudowane, baterie słoneczne oraz ruchomości domowych jak sprzęt RTV, AGD, PC, meble itp.

Zdarzenia losowe, za które należy się rolnikowi odszkodowanie w ubezpieczeniu obowiązkowym, są określone ustawą. Chronią od następujących 13 zdarzeń:

• ogień,
• huragan,
• powódź,
• podtopienie,
• deszcz nawalny,
• grad,
• opady śniegu,
• piorun,
• eksplozja,
• osunięcie ziemi,
• tąpnięcie,
• lawina,
• upadek statku powietrznego.

Oznacza to, że każda obowiązkowa polisa OC będzie miała taki sam zakres ochrony. Nie obejmuje ona następujących 5 zdarzeń:

• przepięcia,
• szkody wodociągowe,
• dym,
• sadza,
• upadek drzewa itp.

Aby uzyskać ubezpieczenie OC rolnika, konieczne jest spełnienie określonych wymogów i przestrzeganie właściwych procedur, które można podzielić na 5 kroków:

• Określenie rodzaju działalności – przed zawarciem umowy ubezpieczenia OC rolnik powinien określić rodzaj prowadzonej przez siebie działalności rolniczej. To istotne przy wyborze zakresu polisy – może ona różnić się w zależności od rodzaju prowadzonej działalności.
• Określenie limitów ubezpieczenia – dobrze, jeśli rolnik sam wybierze sumę ubezpieczenia, czyli limity określające maksymalną kwotę, jaką ubezpieczyciel wypłaci w przypadku szkody.
• Dokumentacja – rolnik powinien pamiętać o przygotowaniu odpowiedniej dokumentacji, której może wymagać ubezpieczyciel. Mogą to być dokumenty określające rodzaj działalności, historia gospodarstwa i dotyczące wcześniejszych roszczeń z polisy.
• Wnioski i umowa – ważne jest poprawne wypełnienie stosownych wniosków.
• Przestrzeganie warunków umowy – dotyczy to regularnego opłacania składki i informowanie ubezpieczyciela o zmianach w działalności rolniczej.

Zgodnie z art. 45 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, każda polisa OC rolnika jest zawierana na rok – po tym czasie automatycznie się odnawia, o ile rolnik nie wypowie umowy.. Warto wiedzieć, że obowiązkowe ubezpieczenie rolnicze odnawia się automatycznie, gdy minie termin obowiązywania polisy.

Brak obowiązkowego OC rolnika jest zagrożone karą finansową, która może mieć 2 wysokości:

• jedną dziesiątą wynagrodzenia za pracę w przypadku ubezpieczenia OC rolników;
• jedną czwartą minimalnego wynagrodzenia za pracę w przypadku ubezpieczenia budynków rolniczych.

Rolnicy z racji swojej działalności powinni poznać możliwości identyfikacji i szacowania ryzyka, muszą także zaznajomić się z metodami zabezpieczania się przed ryzykiem.

Oto 3 metody ograniczania ryzyka:

• Kontrola ryzyka obejmującego działania w celu obniżenia częstotliwości szkód oraz zmniejszenie wartości strat.
• Transfer ryzyka, czyli przeniesienie ryzyka na inny podmiot oraz zastosowanie określonych mechanizmów prawnych.
• Dystrybucja ryzyka polegająca na podzieleniu skutków finansowych realizacji danego ryzyka na grupę – to możliwe tylko w organizacjach skupiających większą liczbę gospodarstw.

Przedstawiamy 5 instrumentów wykorzystywanych przez rolników w celu ograniczenia ryzyka:

• Organizacja gospodarstwa, w tym m.in. zastosowanie technologii uprawy roślin (odmiany, zabiegi uprawowe, ochrona), warunki sanitarne i żywieniowe w chowie zwierząt oraz dywersyfikacja struktury produkcji.
• Dywersyfikacja dochodów – pozarolnicza działalność gospodarcza, praca poza gospodarstwem.
• Interwencja polityki rolnej – płatności bezpośrednie, system podatkowy i ubezpieczeniowy.
• Dzielenie się ryzykiem przez rynek – kontraktacje i kontrakty terminowe.
• Przenoszenie ryzyka – ubezpieczenia, w tym ubezpieczenia komercyjne i wzajemne.

Przeciętny roczny koszt ubezpieczenia upraw w gospodarstwie rolniczym wynosi ponad 300 zł, ubezpieczenie budynków rolniczych – 280 zł, OC prywatne rolnika – 70 zł, a OC gospodarstwa – około kilkuset złotych, jednak koszt tej polisy jest ustalany indywidualnie. Szacunkowe wartości opracowano na podstawie danych Polskiej Izby Ubezpieczeń (PIU) i raportów porównywarek ubezpieczeniowych z 2024 roku.

Suma gwarancyjna w przypadku obowiązkowego ubezpieczenia OC rolnika wynosi:

• w przypadku szkód na osobie – 5 210 000 euro,
• w przypadku szkód w mieniu – 1 050 000 euro.

Suma gwarancyjna odnosi się do jednego zdarzenia, niezależnie od liczby poszkodowanych. Dane pochodzą z art. 36 ust. 3 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK, określającej minimalne sumy gwarancyjne obowiązujące na terenie Polski.

Cena ubezpieczenia OC rolnika zależy przede wszystkim od typu gospodarstwa, rodzaju upraw lub hodowli, a także od jego wielkości. Koszt zabezpieczenia dla małego gospodarstwa należącego do jednej rodziny będzie znacznie różnił się od tego rolnika, którego uprawy pokrywają teren kilkunastu hektarów oraz który zatrudnia pracowników. Dodatkowo wpływ na cenę ubezpieczenia ma suma ubezpieczenia, jaką wybierze rolnik i jego historia ubezpieczeniowa.

Do obowiązkowego ubezpieczenia rolników właściciel gospodarstwa może dokupić rozszerzenia, które zwiększą kwotę maksymalnego wypłaconego odszkodowania lub ochronią gospodarstwo w razie wystąpienia mniej typowych zdarzeń. Jednak takie rozszerzenia podwyższą koszt polisy.

Porady dotyczące wyboru polisy dla gospodarstw rolnych

Wybierając polisę dla gospodarstwa rolnego, warto zwrócić uwagę na to, żeby ubezpieczenie zapewniało pełną ochronę. To niezbędne w pracy na gospodarstwie rolnym. Najlepiej, żeby polisa chroniła właściciela, jego rodzinę, budynki, a także pracowników. Dodatkowo rolnik może zadbać o ochronę dla zwierząt gospodarskich i pojazdów wykorzystywanych w gospodarstwie. Duże znaczenie ma suma ubezpieczenia i zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela.

Wybór odpowiedniego ubezpieczenia OC rolników i budynków gospodarczych to kluczowy krok w zapewnieniu bezpieczeństwa finansowego gospodarstwa. Artykuł pokazuje, że zakres ochrony, suma gwarancyjna oraz dodatkowe opcje w polisach mogą znacząco się różnić między ubezpieczycielami, dlatego tak istotne jest dokładne porównanie ofert.

Sprawdź również:

• Porównywarka OC
• Wypowiedzenie OC
• Ubezpieczenie OC
• Ubezpieczenie AC
• Najtańsze OC

Bibliografia

• https://www.gov.pl/web/gov/ubezpieczenia-obowiazkowe
• https://www.gov.pl/web/krus
• https://www.gov.pl/web/gov/sprawy-rolnictwo
• https://www.gov.pl/web/klimat/zarzadzanie-ryzykiem-w-rolnictwie