Nowoczesne samochody wyposażone są w wiele systemów, których zadaniem jest zwiększenie bezpieczeństwa i komfortu jazdy. Do tych, który skutecznie chroni nas przed poślizgami, a tym samym zmniejsza ryzyko wypadnięcia pojazdy z drogi jest ESP, czyli Electronic Stability Program. Jego historia rozpoczęła się w roku 1995, kiedy to został stworzony przez firmę Bosch. Wcześniej w pojazdach stosowany był system ABS, czyli anti-lock braking system, którego działanie nie było jednak do końca takiego, jakiego oczekiwano. W związku z tym podjęto prace nad stworzeniem innego rozwiązania, które dawałoby szansę na zmniejszenie liczby wypadków.
Z tego artykułu dowiesz się:
Co to jest ESP w samochodzie?
ESP w samochodzie to po prostu elektroniczny system stabilizacji toru jazdy, który przez fachowców jest bardzo często określany również mianem systemu antypoślizgowego. Jak już wspomnieliśmy, zawdzięczamy go firmie Bosch. Po raz pierwszy zamontowano go w samochodzie Mercedes – Benz S600. Początkowo ci, którzy chcieli korzystać z możliwości, jakie daje, musieli ponosić dodatkowy koszt podczas zakupu auta – było to bowiem wyposażenie dodatkowe. Dzisiaj sytuacja jest zupełnie inna – od listopada 2014 roku wszystkie nowe samochody zarejestrowane w krajach członkowskich Unii Europejskiej muszą posiadać system ESP. Tyczy się to pojazdów osobowych oraz użytkowych, których masa całkowita nie przekracza 3,5 tony.
Wiesz już, co to jest ESP, warto więc przyjrzeć się teraz temu, jak ten system działa. Montuje się go w samochodach po to, aby wspomóc kierowcę w utrzymaniu toru jazdy. W czasie skręcania samochodu, system automatycznie się aktywuje, dzięki czemu możliwa jest kontrola:
- systemu ABS;
- systemu ASR.
Pierwszy dba o to, aby nie dochodziło do blokowania kół w samochodzie, kiedy kierowca będzie hamował, zadaniem drugiego jest ochrona przed poślizgiem w czasie przyspieszania, co przekłada się na zmniejszone ryzyko utraty przyczepności.
Zebrane przez zarejestrowane w aucie czujniki pozwalają na ustalenie toru jazdy:
- faktycznego;
- zamierzonego przez kierowcę.
Jeśli ESP wykryje, że będzie torem pożądanym, a tym, który kierowca wybrał faktycznie zachodzą duże różnice, zaczyna działać, korygując tor. Kiedy zauważysz, że na desce rozdzielczej zaczyna migać kontrolka ESP, możesz mieć pewność, że system właśnie rozpoczął pracę. Dochodzi wówczas do regulacji momentu obrotowego: dawka paliwa, jaka trafia do silnika zostanie nieco zmniejszona, następnie przynajmniej jedno z kół jest przyhamowywanie. W efekcie ryzyko tego, że samochód wpadnie w poślizg podsterowny bądź nadsterowny jest znacznie mniejsze – tor jazdy ulega poprawie, a auto nie traci stabilności.
Jaki jest cel stosowania układu ESP w samochodzie osobowym?
Jak już wspomnieliśmy, system ESP montowany jest w samochodach po to, aby zwiększyć bezpieczeństwo jazdy – dzięki niemu ryzyko zarówno poślizgu nadsterownego, jak i podsterownego jest zdecydowanie mniejsze.
Nadsterowność ma miejsce wtedy, kiedy tył samochodu wykracza poza zakręt. Jeśli układ ESP wykryte taką sytuację, to zewnętrzne koło przedniej osi zostanie przyhamowane – dojdzie wówczas do stworzenia podsterowności, która będzie jednak w pełni kontrolowana. Konsekwencją będzie moment stabilizujący, w czasie którego auto wróci na prawidłowy tor jazdy, co z kolei przełoży się na wyeliminowanie wypadnięcia z drogi.
Podsterowność polega na uślizgu kół przedniej osi, w efekcie czego przód samochodu wykracza poza zakręt. Kiedy układ ESP w samochodzie wykryje taką sytuację, przyhamuje wewnętrzne koło znajdujące się na tylnej osi, co doprowadzi do powstania kontrolowanej nadsterowności.
Mówiąc o ESP, warto wspomnieć, że montowany jest on nie tylko w samochodach osobowych, ale również dostawczych. Ciekawostką jest jednak fakt, że kierowcy takich pojazdów korzystają również z asystenta bocznego wiatru, dzięki któremu silny boczny wiatr nie wpływa negatywnie na tor jazdy. Ma to szczególne znaczenie na:
- mostach;
- wiaduktach.
Jest niezwykle pomocne również na drogach szybkiego ruchu w miejscach, w których wyjeżdża się za barier dźwiękochłonnych.
Każdy system ESP składa się z układu sterującego, mikrokomputerów oraz czujników, których zadaniem jest zbieranie różnych danych. W jego skład wchodzi również pompa hydrauliczna, a także czujniki, które tworzą system ASR oraz ABS. Zadaniem czujników jest wykrywanie:
- prędkości obrotowej koła;
- momentu obrotowego, jaki przenoszony jest na koła;
- przyspieszenia poprzecznego samochodu.
Zbierają one również informacje dotyczące prędkości, z jaką porusza się auto, ciśnienia płynu hamulcowego, a także przełożenia skrzyni biegów. Aby system ESP w samochodzie mógł działać poprawnie, niezbędne jest również analizowanie ciężaru samochodu, a także ciśnienia, jakie panuje w oponach.
Jak sprawdzić ESP w samochodzie?
Migająca kontrolka ESP oznacza, że Twój tor jazdy daleki jest od bezpiecznego, a system rozpoczął działanie. Niestety, tak inne elementy znajdujące się w naszych samochodach, tak również układ ESP może ulec awarii. Najczęściej świadczy o tym wyświetlający się komunikat bądź kontrolka, która świeci się cały czas. Wielu kierowców ignoruje awarie systemu ESP, uważając, że nie jest to nic poważnego. Wszystko jest jednak dobrze do czasu, kiedy jedziemy prawidłowo, a nasze auto nie wpada w poślizg. W przypadku ostrych zakrętów może okazać się, że nasze umiejętności są niewystarczające, a wówczas o wypadek nietrudno. Oczywiście ubezpieczenie AC pokryje ewentualne koszty związane z uszkodzeniem samochodu, ale lepiej zadbać o to, aby ich uniknąć. Pamiętaj również, że obowiązkowe ubezpieczenie OC pokrywa wyłącznie szkody w samochodzie innego kierowcy, który uszkodzony został z Twojej winy – to oznacza, że polisa nie pozwoli Ci na naprawienie samochodu. Narzędziem, które pozwoli Ci wybrać dobrą polisę jest porównywarka OC AC.
Kiedy wyłączyć ESP?
Nie brakuje kierowców stojących na stanowisku, że szpikowanie samochodów różnymi systemami sprawia, że nie mają oni pełnej kontroli nad swoimi pojazdami – podobnie jest, jeśli chodzi o układ ESP. Z całą pewnością elektroniczny program stabilizacji ESP nie powinien być wyłączany w czasie jazdy w trudnych warunkach – jeśli możesz spodziewać się zmniejszonej przyczepności, co przekłada się na większe ryzyko poślizgu, nigdy tego nie rób. Jeśli chcesz wyłączyć system ESP, kup ubezpieczenie assistance – w razie wypadku będziesz mógł liczyć na holowanie czy samochód zastępczy. Przydać może się również ubezpieczenie NNW komunikacyjne.
